Sinds de Franse Revolutie in de 18e eeuw hebben drie woorden aan belang gewonnen in politieke discussies: gelijkheid, vrijheid en broederschap. Maar als doelstellingen voor een bedrijf Integendeel, geen ervan is volledig verwezenlijkt.

Broederschap is synoniem met solidariteit en heeft te maken met empathie, het vermogen om het lijden of de vreugde van anderen aan te voelen, jezelf in andermans schoenen te verplaatsen; iets dat niet ieder mens heeft of wil laten zien. Het hangt af van een lang proces van opvoeding en sociale rijping.

Vrijheid is bijna een utopie omdat, om goed te kunnen functioneren in complexe samenlevingen, elk individueel recht eindigt waar dat van een ander begint. Met andere woorden, er zijn altijd regels die nageleefd moeten worden en op deze manier is de vrijheid waarnaar verwezen wordt slechts gedeeltelijk.

Gelijkheid heeft een soortgelijk probleem als vrijheid. Kapitalistische samenlevingen zijn niet bedacht voor gelijkheid, maar voor ongelijkheid op basis van subjectieve verdienste. Aan de andere kant heeft het communistische model, bedacht voor gelijkheid, alleen het beroemde motto "sommigen zijn gelijker dan anderen" gecreëerd.

Aangezien dit laatste punt ons thema is, houden we het bij een eerste vraag: ben je altijd voor gelijkheid? Of denk je dat er gevallen en gevallen zijn, die elk afzonderlijk moeten worden geanalyseerd?

In de Braziliaanse antropologie is er een oude metafoor die vanuit een begrip van ons dagelijks gedrag uitlegt hoe de Sociale ongelijkheid Laten we het kort bespreken.

Openbaar vervoersysteem: de perfecte metafoor

Laten we zeggen dat je moe bent van je werk en naar huis probeert te komen. Je enige voordeel ten opzichte van andere burgers is dat je vlakbij het eindpunt van de buslijn werkt. Omdat iedereen uitstapt en er gelukkig maar weinig mensen in de buurt gebruik maken van die lijn, ben je verzekerd van een zitplaats.

Aan het begin van de reis verloopt alles vlot, maar een paar haltes verder zijn er geen zitplaatsen meer beschikbaar. Bij de volgende haltes doorkruist je bus het stadscentrum en zijn er veel meer mensen die de bus willen nemen dan het voertuig kan dragen.

In het begin hebben de mensen die stilstaan een redelijke ruimte en afgezien van hun eigen ongemak, vind je de situatie niet zo erg. Maar naarmate er meer en meer mensen binnenkomen, wordt je situatie erger. Er loopt een dame langs die tassen op je hoofd bonkt, een burger die overweldigd is door de hoeveelheid mensen dringt je ruimte binnen en er blijven maar meer mensen binnenkomen.

Je was de eerste, de pionier, die bus was van jou, maar nu is de ruimte niemandsland geworden en van iedereen tegelijk. Er is geen orde mogelijk en iedereen, samengeperst in die ruimte, klampt zich vast aan het weinige dat hij kan, tot op het punt dat sommige mensen doen alsof ze slapen om niet te hoeven wijken voor ouderen of zwangere vrouwen.

Onze reactie zou wel eens kunnen zijn om die mensen te haten, in plaats van het openbaarvervoersysteem zelf, dat niet werkt, te haten. Trouwens, wat je toeliet om zittend te reizen was geen verdienste, gewoon een toevallige samenloop van omstandigheden. Toch, vanuit jouw standpunt gezien, dringen die mensen jouw territorium binnen en bemoeilijken ze jouw leven.

Sociale ongelijkheid: van sociologie tot onze alledaagse perceptie

Het vorige voorbeeld lijkt misschien erg simplistisch, maar het verklaart heel goed een van de manieren waarop sociale ongelijkheid zich kan manifesteren. Denk rustig na en je zult je realiseren dat dit soort gedrag zich in talloze sociale situaties herhaalt: wachtrijen bij banken, grote evenementen zonder toegewezen zitplaatsen, zelfs de rij bij de universiteitskantine.

Dit zijn echter voorbeelden van sociale ongelijkheid van een generieke soort. Hoewel ze de oorzaken van sociale ongelijkheid gedeeltelijk verklaren, moeten we de verschillende vormen ervan in hedendaagse samenlevingen begrijpen. Precies om deze reden zullen we proberen het onderwerp in twee brede gebieden te verdelen.

Zie ook de betekenis van Sociologie .

1.Economische ongelijkheid Immers, als je een betere baan had in het bovenstaande voorbeeld, zou je een auto hebben en dus het openbaar vervoer niet nodig hebben. Integendeel, misschien zou je bussen als een probleem gaan zien, omdat ze voorrang hebben op de openbare weg, waardoor je woon-werkverkeer wordt belemmerd.

In principe zou het geen verschil moeten maken of je met de bus, de auto, de fiets of zelfs te voet reist. Maar de samenleving is ongelijk, zelfs zonder rekening te houden met de extremen.

Tussen degenen die met de helikopter pendelen en degenen aan de rand van de samenleving, in extreme armoede, bevinden zich ontelbare lagen, die elk net zo bezorgd zijn om op te klimmen naar het volgende niveau als om te voorkomen dat ze hun plaats in de sociale piramide innemen.

De strijd tegen dit soort ongelijkheid staat op de internationale agenda, met inspanningen van verschillende regeringen over de hele wereld. Maar afgezien van een paar pogingen tot inkomensverdelingsprogramma's, zoals het Braziliaanse Bolsa Família, is er nog steeds geen echt effectief langetermijnantwoord op het probleem.

Etnische en genderongelijkheid Deze twee soorten manifesteren zich heel verschillend, maar in essentie worden ze allebei gevormd door een gebrek aan respect voor de ander, gebaseerd op geografische, fysieke of biologische gronden. Het is misschien wel de oudste vorm van sociale ongelijkheid ter wereld.

Het gaat niet alleen om huidskleur of seksuele identiteit. Het begrip etniciteit gaat bijvoorbeeld verder dan dat en omvat ook degenen die vreemd zijn aan een bepaalde cultuur, net zoals de Romeinen al degenen die hun gewoonten, hun religieuze praktijken en hun manier van leven niet deelden als barbaren beschouwden.

Of zelfs, hoe het mogelijk was voor de Europese kolonisatoren om hun praktijk van slavernij op basis van huidskleur te laten rechtvaardigen, zelfs door een belangrijk deel van de katholieke kerk van die tijd. Niet dat het ontbreken van de zegen van de kerk slavernij kon voorkomen.

Het is noodzakelijk om religie te zien als een deel van de samenleving waarin het is ingebed, omdat het de vrucht ervan is. Op deze manier hebben de religieuzen zelf een perceptie van de wereld meegekregen die de "inferioriteit" van sommige "rassen" ten opzichte van andere omvatte.

De ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is zo oud, zo diep geworteld in de samenleving, dat het niet eens mogelijk is om dit onderwerp binnen een ander onderwerp te behandelen. We zouden het alleen hierover moeten hebben en dan zouden we nog steeds ruimte tekort komen. Maar we kunnen wel zeggen dat deze ongelijkheid is opgebouwd door het zogenaamde wetenschappelijke denken zelf, door onze hele geschiedenis .

Net als bij economische ongelijkheid hebben we nog steeds geen effectief antwoord op het probleem op de lange termijn, zozeer zelfs dat de slavernij bijna tweehonderd jaar geleden eindigde, maar zwarte mensen nog steeds lijden onder raciale en sociale discriminatie, wat leidt tot een toestand van ongelijkheid. Maar laten we ons tot slot beperken tot het Braziliaanse geval.

Sociale ongelijkheid in Brazilië

Er zijn verschillende andere manieren om sociale ongelijkheid te illustreren, maar niets geeft deze sociale realiteit beter weer dan het economische aspect ervan. Rassendiscriminatie, discriminatie op grond van geslacht of sociale discriminatie leiden uiteindelijk altijd tot slechtere levensomstandigheden voor de mensen die het doelwit zijn.

Brazilië is zeker een van de beste voorbeelden van hoe sociale ongelijkheid wordt omgezet in een specifieke economische ongelijkheid. Onze samenleving is in alle opzichten ongelijk en dit wordt weerspiegeld in de kansen die we in ons leven krijgen. Denk aan de moeilijkheden die jongeren uit de arme periferie hebben om uit de valstrikken van de criminaliteit te ontsnappen.

Denk eens aan het aantal keren dat je door de politie wordt aangehouden, alleen omdat je arm of zwart bent, omdat je een bepaald fysiek type hebt. Op dit punt zou een lezer kunnen denken: rechtse mensen draaien door en slagen. Dat kan wel zo zijn, maar het zou eenvoudiger zijn om te slagen met dezelfde kansen als anderen. Zelfs als middenklasse of zelfs rijke jongeren uiteindelijk ook verdwalen, vertrekken ze met een zekerevoordeel.

Met andere woorden, het feit dat een handjevol van hen verdwaalt langs verschillende wegen verandert niets aan het feit van sociale ongelijkheid. Het verandert zelfs niets aan de meest elementaire statistiek, dat de meerderheid uiteindelijk een leven leidt dat als "normaal" wordt beschouwd - een term die op zichzelf al uiterst discutabel is.

Hoe dan ook, om in getallen te spreken, Brazilië komt in de onderzoeken van de VN (Organisatie van de Verenigde Naties) naar voren als de tiende meest ongelijke ter wereld, in een index die economische en sociale aspecten in aanmerking neemt. Onze taak voor de toekomst is vrij moeilijk en vereist nog steeds een algemene bewustwording van de bevolking, vooral met betrekking tot sociale discriminatie.

Sociale ongelijkheid: de enige mogelijke conclusie

Wanneer de verlichting Fransen predikten gelijkheid tussen mensen, wat ze voor ogen hadden was praktisch onmogelijk, een abstracte gelijkheid voor een tijd van zeer concrete ontberingen. Sindsdien is de algemene situatie verbeterd en dat valt niet te ontkennen, maar we moeten de term gelijkheid ook beter omschrijven.

Vandaag de dag proberen we niet langer alle mensen letterlijk gelijk te maken. De realiteit dicteert als mogelijk doel gelijkheid van voorwaarden, dat wil zeggen dat we gelijk zijn in verschil, dat we allemaal een kwaliteitsvol leven kunnen hebben, zoveel mogelijk boven bepaalde minimumnormen van waardigheid.

In principe kunnen we niet tegen een aantal zeer moderne woorden zijn, zoals meritocratie, die een bepaald niveau van ongelijkheid tussen mensen veronderstelt. Maar we kunnen ook niet ongevoelig zijn voor de menselijke conditie. Zoals verschillende VN-rapporten en onderzoeken aantonen, zijn armoede en sociale ongelijkheid op de lange termijn zeer kostbaar.

Zie ook:

• Betekenis van Verlichting
• Betekenis van Geschiedenis
• Betekenis van Samenleving
• Betekenis van Sociologie
• Betekenis van Etnocentrisme
• Betekenis van Homofobie
• Betekenis van Doodstraf
• Betekenis van Ideologie