Helenismo , ankaŭ nomata "helenisma", estis periodo markita de la alteco de la geografia atingo de la influo de la greka kulturo , kiu ankaŭ povas esti nomata helenisma kulturo.

Por klarigi kio estas helenismo, indas konstati, kiun periodon ĝi konsistas. Estas kutime konstati, ke la helenisma periodo konsistas inter la morto de la makedona imperiestro Aleksandro la Granda, ankaŭ nomita Aleksandro la Granda, en la jaro 323 a.K., kaj la ekesto de la Romia Imperio.

Inter la eventoj, kiuj estas kutime uzataj kiel signoj de la fino de la helenisma periodo, estas la konkludo de la konkero de Grekio fare de la romianoj meze de la dua jarcento a.K. kaj la konkero de Egiptujo fare de la romianoj en 31 a.K.

Reĝo Filipo la 2-a estis sukcesinta meti Makedonion en hegemonian pozicion inter grekaj urboj. Kun lia murdo en 336 a.K., lia filo Aleksandro iĝis reĝo. Krom kompletigi la makedonan dominadon de Grekio kiun lia patro komencis, Aleksandro la Granda multe vastigis siajn domajnojn.

La konkeroj de Aleksandro alportis grekan kulturon al diversaj partoj de la mondo, vastigante ĝian influon. La morto de Aleksandro, kiu lasis neniun plenkreskan heredanton, igis lian ampleksan imperion esti dividita en plurajn regnojn kontrolitajn fare de liaj ĉefaj oficistoj. La periodo estis markita de la enmigrado de grekoj al la posteulaj regnoj dela imperio de Aleksandro.

Por citi plian signifon de la termino helenismo, ĝi povas rilati ankaŭ al vorto aŭ esprimo el la greka lingvo.

La vorto helenismo estis kreita en la 19-a jarcento de la Germana historiisto Johann Gustav Droysen por referenci al la periodo en kiu la greka kulturo disvastiĝis ekster la greka mondo pro la konkeroj de Aleksandro.

Finiĝis la klarigo pri la signifo de helenismo, eblas pluiri. al diskuto pri teritorio regata de helenismo.

Teritorio regata de helenismo

La konkeroj de Aleksandro la Granda alportis helenisman kulturon al areoj kiel Persio, la Egiptio, Malgranda Azio, Mezopotamio, partoj de Centra Azio kaj nuna Barato, Pakistano kaj Afganio, norda Afriko kaj Orienta Eŭropo.

Malgraŭ la influo de la greka kulturo kaj la fakto, ke la greka lingvo estis aplikata kiel lingvo; populara lingvo, la periodo estis markita de la interago inter greka kulturo kaj la kulturoj kaj institucioj de la konkeritaj landoj. Ekzemple, la Ptolemea Dinastio de Egiptio, kiu estis fondita de Ptolemeo la 1-a, unu el la trupkomandantoj de Aleksandro, alprenis egiptajn kutimojn kiel geedzeco de frato-fratino.

Pansio de helenisma kulturo

Nun kiam ni scias pri helenismo kaj ĝia historia periodo, ni povas paroli pri la ekspansio de la greka kulturo kiun ĝi atestis.

Inter lagrandaj centroj de la helenisma kulturo, oni povas mencii la urbojn Aleksandrio, en Egiptio, fondita de Aleksandro, kaj la urbo Antioĥio, kiu estis fondita de Seleŭko la 1-a Nikator, unu el la generaloj de Aleksandro.

La urbo. de Aleksandrio estis hejmo de la Biblioteko de Aleksandrio, unu el la plej gravaj kaj famaj bibliotekoj de la antikveco.

Inter la ĉefaj filozofiaj skoloj de la helenismo, ni povas mencii la stoikismon, la peripatetan skolon, epikureismon, la pitagoran lernejon, Pironismo kaj Cinikismo.

Stoikismo fondiĝis en la 3-a jarcento a.K. de Zenono de Citium. Stoikismo defendis, ke la celo de la vivo estas vivi konforme al la naturo, kaj predikis la bezonon disvolvi sinregadon.

La peripatera lernejo estis la lernejo de filozofoj, kiuj instruis kaj vastigis la la filozofio de Aristotelo. Ili argumentis ke feliĉo povus esti akirita per virta konduto, kiu konsistis en serĉado de ekvilibro inter ekstremaĵoj. Aristotelo, unu el la plej gravaj filozofoj de ĉiuj tempoj, instruis Aleksandron, en sia junaĝo, pri filozofio, arto kaj logiko inter aliaj temoj.

Epikureismo estis fondita de Epikuro en la 3-a jarcento. B.C. Li defendis la serĉadon de plezuro kiel la signifo de vivo, sed komprenis ke la foresto de fizika aŭ psikologia sufero estas la plej granda el plezuroj. Li pledis por simpla vivo kaj la kultivado deamikeco.

Pironismo estis filozofia skolo apartenanta al la branĉo de skeptiko, kiu kontraŭis dogmojn kaj defendis konstantan dubon kaj esploron. Ĝia fondinto estis Pirro de Élis , en la 4-a jarcento a.K.

La Cinikistoj estis asketaj filozofoj, kies ideoj efikis grandan influon al la apero de la filozofio de la stoikuloj. Cinikuloj rekomendis ke homoj vivu vivojn de virto konforme al naturo. Ili malakceptis la serĉadon de varoj kiel riĉeco, potenco kaj famo.

Multaj elstaraj filozofiaj skoloj praktikis fortan influon sur elitoj kaj intelektuloj eĉ post la fino de la helenisma periodo. Ekzemple, la roma ŝtatisto kaj verkisto Seneca, kiu vivis en la unua jarcento p.K., kaj la romia imperiestro Marko Aŭrelio, kiu vivis en la dua jarcento p.K., estis stoikuloj.

La disvastiĝo de kristanismo tra la romia mondo. kaj , poste, la pliiĝo de Islamo, kaŭzis la finon de la filozofiaj skoloj de helenismo, kvankam ili ankoraŭ influis pensulojn en la mezepoka kaj renesanca mondo.

Fino de la helenisma periodo

La ekspansio de Romo kondukis ĝin konkeri areojn antaŭe konkeritajn de Aleksandro aŭ de liaj posteuloj.

Kiel supre menciite kiam oni klopodis klarigi kio estis helenismo, inter la eventoj, kiuj ofte estas; uzataj kiel signoj de la fino de la helenisma periodo estaskompletigo de la konkero de Grekio fare de la romianoj meze de la 2-a jarcento a.K. kaj la konkero de Egiptujo, tiam kontrolita de la Ptolemea Dinastio, de la romianoj en 31 a.K.

Fino de la Biblioteko de Aleksandrio

Je la fino de la helenisma periodo kaj post ĝi, la Biblioteko de Aleksandrio luktis kaj fine ĉesis ekzisti.

Unu el la signoj de la komenco de la malkresko de la Biblioteko de Aleksandrio estis la elpurigo de intelektuloj el la urbo de Aleksandrio, multaj el kiuj. forlasis la urbon, kreante instruejojn aŭ instruante en aliaj urboj. Tiu ĉi purigo estis ordonita de Ptolemeo la 8-a Fiscão.

En la fina periodo de sia regado, la Ptolemea Dinastio, alfrontita de minacoj al sia potenco, kiel socia malstabileco, komencis doni malpli gravecon al la Biblioteko ol ĝi uzis. al, komencante uzi la pozicion de ĉefbibliotekisto por rekompenci subtenantojn.

Oni kredas, ke granda fajro estis hazarde komencita de la trupoj de la romia Julio Cezaro, kiuj estis sieĝitaj en la urbo Aleksandrio dum la romia. civita milito inter la subtenantoj de Cezaro kaj tiuj de Pompejo. La fajro eble atingis signifan parton de la Biblioteko de Aleksandrio kaj ĝia kolekto.

Dum la romia regado en Egiptujo, la manko de intereso kaj financado malfortigis la Bibliotekon de Aleksandrio, kiu verŝajne ĉesis ekzisti en la 16-a. jarcento III p.K en konsekvencode okazaĵoj kiel ekzemple, la tranĉo de financado al la Mouseion de Aleksandrio (kultura institucio de kiu la Biblioteko estis parto) kiel reprezalio de imperiestro Karakalo al la grandurbo de Aleksandrio por ĝia rezisto al romia regado.

Aliaj La okazaĵo de ĉi tiu periodo kiu eble kaŭzis la finon de la Biblioteko de Aleksandrio estis ĝia detruo en 272 p.K. de la urboparto en kiu ĝi troviĝis fare de la fortoj de la romia imperiestro Aŭreliano, kiuj batalis por repreni la urbon kiu estis sub la kontrolo de la Empiro de Palmyra. Estas tute eble, tamen, ke la fino de la Biblioteko de Aleksandrio venis iom post iom kun la malfacilaĵoj kiujn ĝi alfrontis.

Fama rakonto pri la fino de la Biblioteko de Aleksandrio diras, ke ĝi estis forbruligita en 640 d. C. laŭ ordonoj donitaj de kalifo Omar, kiu laŭdire diris, ke aŭ la verkoj enhavitaj en la Biblioteko konsentas kun la Korano (aŭ Korano), la sankta libro de Islamo, en kiu kazo ili estus senutilaj kaj ne bezonus. por esti konservitaj, aŭ ili ne konsentus, en kiu kazo ili estus malutilaj kaj devus esti detruitaj. Ĉi tiu rakonto renkontas iom da skeptiko inter historiistoj. Se veras, eble ĝi rilatas al alia kultura institucio fondita post la fino de la Biblioteko de Aleksandrio.

Graveco de helenismo en la artoj kaj sciencoj

La helenisma periodo havis grandagraveco por la artoj kaj sciencoj. La arto de helenismo estis markita per pli realisma aliro, prezentante emociojn (anstataŭ la serenaj figuroj de greka arto de la klasika periodo), portretante aĝon, sociajn kaj etnajn diferencojn, kaj ofte emfazante la erotikon. Inter la plej famaj verkoj de la epoko oni povas citi la skulptaĵojn Viktorio de Samotrakio kaj Venuso de Milo.

La arkitekturo de la epoko estis influita de aziaj elementoj, kiujn la enkonduko de la volbo kaj la arko pli evidentigis. . Grekaj temploj konstruitaj en la periodo tendencis esti pli grandaj ol tiuj de la greka klasika periodo.

Malmulto de la literaturo de helenismo pluvivis ĝis niaj tempoj. La tragedioj de tiu periodo kiuj pluvivas faras tion nur fragmente. La nura komedio, kiu atingis niajn tagojn en sia tutaĵo, estas O Díscolo (aŭ O Misantropo), verkita de Menandro, aŭtoro kiu estis unu el la unuaj reprezentantoj de la nova komedio, kiu pli emfazis ĉiutagajn temojn kaj reprezentis la sentojn kaj agojn. de ordinaraj homoj. .

En poezio oni povas citi elstarajn aŭtorojn kiel Kalimaĥo, klerulo, kiu produktis epopeajn poemojn kaj himnojn inter aliaj specoj de poezio, kaj Teokrito, kiu kreis la paŝtistan ĝenron.

Por ke komprenu, kion signifas helenismo en la historio de la scienco, ni povas mencii kelkajn el la grandaj nomoj de la scienco en tiu periodo: ekzemple, la geometra Eŭklido, la polimathArkimedo el Sirakuzo, la matematikisto Eratosteno el Kireno, kiu kalkulis la cirkonferencon de nia planedo, kaj la astronomo Hiparko el Niceo.

La kuracisto Herofilo estis la unua esploristo, kiu sisteme dissekcis homajn kadavrojn. La verkoj, en kiuj li registris siajn eltrovaĵojn, ne atingis niajn tagojn, sed estis vaste cititaj de Galeno, grava kuracisto, kiu vivis en la dua jarcento p.K.

La filozofo Teofrasto, posteulo de Aristotelo en la Liceo, dediĉis; mem, inter aliaj temoj, al la klasifiko de plantoj kaj estis unu el la pioniroj de Botaniko.

Ekzemplo de la atingoj de helenismo oni povas citi la Antikitera maŝino, aparato trovita inter la artefaktoj de ŝiprompiĝo proksime de la greka insulo Antikythera. Laŭ esploristoj, ĝi estis produktita inter la fino de la dua jarcento a.K. kaj la komenco de la 1-a jarcento a.K. Speco de analoga komputilo, la aparato uzis dentaĵojn por reprezenti la orbitojn de steloj kiel Suno, Luno kaj planedoj de la sunsistemo por, laŭ la astronomia scio de la tempo, provi antaŭdiri la pozicion de steloj kaj eklipsoj.