Relatywizm kulturalny Jest to punkt widzenia, bardzo dobrze przyswojony w dziedzinie antropologii, który postrzega różnorodne kultury wolne od etnocentryzmu. Innymi słowy, obserwator przesiąknięty tym poglądem stara się unikać oceniania innych ludzi na podstawie własnego światopoglądu i doświadczeń.

Jak można się spodziewać, aby właściwie zdefiniować pojęcie relatywizmu kulturowego, przydatne jest zrozumienie takich pojęć, jak między innymi relatywizm, kultura.

Relatywizm, zgodnie ze Stanford Encyclopedia of Philosophy, definiuje relatywizm jako, z grubsza rzecz biorąc, pogląd, że prawda i fałsz, dobro i zło, standardy rozumowania i procedury uzasadniania są produktami odrębnych praktyk i warunków oceny, których autorytet jest zawarty w kontekście pochodzenia.

Kulturę, rzeczownik, od którego pochodzi przymiotnik kulturowy, można zdefiniować jako "zbiór przekonań, wartości, form organizacji społecznej i wytworów materialnych grupy społecznej, religijnej lub rasowej".

Relatywizm kulturowy polega zatem na zrozumieniu, że kultura jest autorytetem samym w sobie, a różne społeczeństwa prezentują różne zwyczaje, wierzenia i wartości, które mogą zaskakiwać, a nawet szokować obserwatorów z zewnątrz.

Celem relatywizmu kulturowego jest umożliwienie badania idei, przekonań i zwyczajów populacji w sposób naukowy, nawet w przypadku elementów kulturowych, które powodują obcość dla badacza. Zakłada zatem, że obserwator pozbywa się, w miarę możliwości, uprzedzeń i uwarunkowań swojej kultury.

Przykładem zastosowania relatywizmu kulturowego może być badanie społeczności tubylczych, które prezentują zwyczaje i wierzenia odmienne od tych powszechnych w społeczeństwach, z których pochodzą badacze. Lub uznanie przez zachodniego badacza faktu, że w niektórych krajach azjatyckich psy są wykorzystywane jako pożywienie, coś poza zwyczajami większości ludzi Zachodu.

Koncepcja relatywizmu kulturowego może być nie tylko przydatna w gromadzeniu i analizowaniu danych ze społeczeństw innych niż społeczeństwo obserwatora, ale może również umożliwić społeczeństwu wypracowanie bardziej wyrozumiałego i integracyjnego podejścia do jednostek lub grup, które zachowują się inaczej niż się oczekuje lub co jest ogólnie uważane za akceptowalne.

Chociaż Franz Boas, urodzony w Niemczech amerykański antropolog, nigdy nie użył wyrażenia "relatywizm kulturowy", które stało się popularne dopiero po jego śmierci, to to, co dziś rozumie się jako relatywizm kulturowy, można uznać za syntezę jego pomysłów, które zostały spopularyzowane przez jego uczniów.

Relacja między antropologią a relatywizmem kulturowym jest taka sama jak między nauką a stanowiskiem epistemologicznym (tj. dotyczącym wiedzy i sposobów jej zdobywania).

Etnocentryzm i relatywizm kulturowy

Aby lepiej zrozumieć, czym jest relatywizm kulturowy, warto zagłębić się w związek między nim a etnocentryzmem.

Od końca XIX wieku, podczas gdy socjologia badała konsekwencje powstania i rozwoju kapitalizmu przemysłowego w społeczeństwach uprzemysłowionych, antropologia badała ludy ze społeczeństw oddalonych od dużych zachodnich ośrodków miejskich, ludy o zwyczajach zupełnie odmiennych od kapitalistycznych społeczeństw uprzemysłowionych.

Społeczeństwa zostały podzielone na lepsze i gorsze, te drugie uporządkowane i uważane za bardziej zaawansowane, im bardziej były podobne do "lepszych" społeczeństw zachodnich. Relatywizm kulturowy pojawił się jako reakcja na ten etnocentryzm, który zdominował antropologię.

Pamiętajmy, że etnocentryczny pogląd to pogląd obserwatora, który ustanawia swoje społeczeństwo jako standard oceny dla wszystkich innych.

Relatywizm kulturowy unika jednak używania terminów takich jak "lepszy" lub "gorszy", próbując zamiast tego zrozumieć każdą cywilizację w kategoriach jej własnego doświadczenia, starając się zrozumieć, w jaki sposób jej nawyki, przekonania i idee pasują do doświadczeń jej członków i roli, jaką odgrywają w tym społeczeństwie.

Dzięki relatywizmowi kulturowemu antropologia i różnorodność kulturowa spotykają się, a ta ostatnia jest w stanie zrozumieć, w jaki sposób przejawia się ona w różnych społeczeństwach i między nimi.

Niektórzy autorzy używają terminu relatywizm społeczny w odniesieniu do relatywizacji wartości moralnych, estetycznych lub przekonań między różnymi społeczeństwami lub między różnymi grupami należącymi do tego samego społeczeństwa.