Ο άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων είναι ένα απόσπασμα από μια πρόταση του Έλληνα σοφιστή Πρωταγόρας .

Η έννοια του "Ο άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων" αναφέρεται στην έννοια του σχετικισμού όπου κάθε άτομο κατανοεί κάτι με τον δικό του τρόπο.

Η πρόταση βασίζεται στη θεωρία του προσωκρατικού φιλοσόφου Ηράκλειτου, ο οποίος περιέγραψε τη συνεχή ροή της πραγματικότητας δηλώνοντας ότι η γνώση μπορεί να τροποποιείται ως αποτέλεσμα των μεταβαλλόμενων συνθηκών της ανθρώπινης κατανόησης .

Η πρόταση της πρότασης που παρουσιάζει το απόσπασμα "ο άνθρωπος είναι το μέτρο των πάντων" επιδιώκει να εκφράσει τον ριζοσπαστικό σχετικισμό, άλλωστε σημαίνει ότι υπάρχει άρνηση ότι υπάρχει κάτι που είναι αληθινό ή ψευδές, ανεξάρτητα από τη σχέση του με ένα συγκεκριμένο άτομο.

Ο Πρωταγόρας αρνείται την ύπαρξη της δυνατότητας ενός καθολικού κριτηρίου που δίνει στον άνθρωπο την άδεια να γνωρίζει την αλήθεια και να τη διαχωρίζει από το ψεύδος.

Τα πράγματα είναι έτσι όπως φαίνονται στον άνθρωπο, και αυτό γίνεται κατανοητό από την ατομική τους διάσταση.

Υπάρχει σχετικότητα ανάμεσα στο αληθινό και το ψεύτικο, ανάμεσα στο όμορφο και το άσχημο, ανάμεσα στο καλό και το κακό.

Με βάση τη Φιλοσοφία, αν μπορεί κανείς να ορίσει μια σχέση με αυτή την πρόταση του Πρωταγόρα με την άποψη των Σοφιστών για την αλήθεια, επειδή η πρόταση ταιριάζει με τα σοφιστικά δόγματα, τα οποία με τη σειρά τους υποστήριζαν τον σχετικισμό και την υποκειμενικότητα.

Με άλλα λόγια, κάθε άτομο κατασκευάζει τη δική του αλήθεια. Επομένως, αυτό που είναι αληθινό για ένα άτομο μπορεί να μην είναι αληθινό για ένα άλλο.

Ο Πρωταγόρας θεωρείται ο πρόδρομος του υπαρξιακού σχετικισμού που υπάρχει σε συγγραφείς όπως ο Λουίτζι Πιραντέλλο. Σύμφωνα με τον Πρωταγόρα, η κύρια αρετή του ανθρώπου είναι η ρητορική, αφού δεν υπάρχει αλήθεια -είτε ηθικά είτε ουσιαστικά- και η "αλήθεια" θα ορίζεται από εκείνον που κατέχει τη ρητορική και την τέχνη της πειθούς.

Στο έργο του "Αντιλογίες", ο Πρωταγόρας δίδαξε αυτό που ο Αριστοτέλης ονόμασε άρνηση της αρχής της μη αντίφασης, δηλαδή θα ήταν η ταυτόχρονη αλήθεια των αντιφάσεων σε σχέση με την ίδια και η ταύτιση αληθούς και ψευδούς.

Για τον Πρωταγόρα, η διδασκαλία του αφορούσε την αρχή των διπλών αντιφατικών λόγων, όπου έδειξε ότι για κάθε δήλωση για κάτι είναι δυνατόν να αντιπαρατεθεί μια άλλη με την ίδια εμφάνιση αλήθειας.

Αυτό σημαίνει ότι, εφόσον δεν υπάρχει αναμφισβήτητη αλήθεια, αλλά μόνο σχετικές αλήθειες, υπάρχει η δυνατότητα απόρριψης οποιουδήποτε ισχυρισμού ή άρνησης, όποια και αν είναι αυτή, διότι είναι πάντα δυνατό (μέσω της ρητορικής ικανότητας) να γίνει ένας λόγος που θα καταστρέψει αυτό που φαινόταν να είναι η πιο στέρεη αλήθεια.

Η φράση "ο άνθρωπος είναι το μέτρο των πάντων" ήταν αντίθετη με τις ιδέες του Σωκράτη, καθώς αυτός υποστήριζε την απόλυτη αλήθεια και τις αλήθειες καθολικής αξίας.

Ο Σωκράτης ήταν εξαιρετικά επικριτικός απέναντι στο σοφισμό, επειδή χρησιμοποιούσε τη ρητορική και τον σχετικισμό ως εργαλεία για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων.

Ακόμη και οι σοφιστές ζητούσαν χρήματα από τους μαθητές τους για να τους διδάξουν τις τεχνικές του λόγου προκειμένου να πείσουν τους ακροατές τους.

Ερμηνεία της πρότασης Ο άνθρωπος είναι το μέτρο των πάντων

Η εξήγηση της φράσης "Ο άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων" φέρνει τη δυνατότητα ότι ο άνθρωπος έχει τη δύναμη να δίνει αξία ή νόημα στα πράγματα αναπτύσσοντας τη δική του αίσθηση της πραγματικότητας.

Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι κάθε δήλωση είναι σχετική με την άποψη, με μια κοινωνία ή ακόμη και με τον τρόπο σκέψης.

Ένα απλό παράδειγμα εφαρμογής της φράσης "ο άνθρωπος είναι το μέτρο των πάντων" είναι να ελέγξουμε την προοπτική και τις αντιλήψεις δύο ανθρώπων σε σχέση με την ίδια κατάσταση, όποια κι αν είναι αυτή.

Για τον άνθρωπο στον οποίο ο άνεμος φαίνεται κρύος, είναι κρύος, αλλά για τον άνθρωπο στον οποίο ο άνεμος φαίνεται ζεστός, είναι ζεστός. Αυτό το παράδειγμα δείχνει ότι κάθε άνθρωπος είναι το μέτρο της δικής του αντίληψης, αδιαμφισβήτητο και αλάνθαστο.